ในการเสวนาสถานการณ์ข้าวปี 54 - 55 นาย Jeremy Zwinger President/CEO, The Rice Trader, USA คาดการณ์ว่าปีนี้ ไทยอาจจะส่งออกข้าวได้ถึง 14 ล้านตัน หากยังสามารถรักษาระดับการส่งออกได้ใกล้เคียงกับครึ่งปีแรก โดยในช่วง 5 เดือนแรกของปีนี้ ไทยส่งออกข้าวได้แล้ว 5.7 ล้านตัน เฉลี่ยเดือนละประมาณ 1ล้านตัน และผลการเลือกตั้งมีความชัดเจนว่านโยบายการดูแลสินค้าข้าวของรัฐบาลยังไม่เปลี่ยนแปลงไปจากปัจจุบัน ซึ่งมีแนวโน้มสูงมากว่าไทยอาจจะส่งออกข้าวได้ตามเป้าหมายที่ 10 ล้านตันภายในต.ค.นี้

"เชื่อว่าปีนี้ไทยน่าจะส่งออกได้ 14 ล้านตัน หลังจาก 5 เดือนแรกส่งออกข้าว 5.7 ล้านตัน ดีที่สุดสำหรับการส่งออกข้าวไทย และมีแนวโน้มสูงมากว่าเพียงแค่เดือน ต.ค.ก็น่าจะส่งออกได้ถึง 10 ล้านตันอย่างที่คาดการณ์กันไว้" นาย Jeremy กล่าว

ส่วนสาเหตุที่เชื่อจะส่งออกข้าวได้ในปริมาณมากนั้น เนื่องจากความต้องการข้าวในตลาดโลกยังมีสูง โดยเฉพาะผลจากการที่นานาประเทศเกิดภัยพิบัติ ผลผลิตธัญพืชชนิดอื่นๆ ลดลง จึงเป็นตัวกดดันความมั่นคงทางอาหารรวมทั้งปากีสถานและอินเดีย จากที่เคยส่งออกข้าวได้มาก แต่ปีนี้อินเดียมีนโยบายห้ามส่งออกข้าวเนื่องจากเกรงจะเกิดวิกฤติด้านอาหาร และจะส่งกระทบต่อประชาชนในประเทศ แต่ที่น่าแปลกคือ ประเทศอื่นๆ พยายามทำให้ราคาข้าวถูกลงเพื่อให้คนจนสามารถบริโภคได้ ตรงข้ามกับรัฐบาลไทยที่พยายามผลักดันราคาข้าวให้อยู่ในระดับสูง

ด้านนายชูเกียรติ โอภาสวงศ์ นายกกิตติมศักดิ์ สมาคมผู้ส่งออกข้าวไทย มองสวนทางกับนาย Jeremy ว่า ปริมาณส่งออกข้าว 14 ล้านตันในปีนี้ถือว่าค่อนข้างยาก หากปัจจัยสำคัญที่ทุกคนรอคอยคือ ผลการเลือกตั้งที่ออกมาคือ พรรคที่มีนโยบายรับจำนำข้าวได้เป็นรัฐบาล เนื่องจากมีแผนจะผลักดันให้ราคาข้าวขาวส่งออกที่ 15,000 บาท/ตัน ในทันทีที่ได้เข้ามาเป็นรัฐบาล เมื่อ Quote ราคาเป็น FOB ราคาข้าวขาว 5% จะสูงถึง 800 ดอลลาร์/ตัน จากปัจจุบันอยู่ที่ราว 500 ดอลลาร์/ตัน ซึ่งจะทำให้ข้าวไทยทำตลาดได้ยากขึ้นจากปัจจุบันที่ยากอยู่แล้ว เนื่องจากมีเวียดนามเป็นคู่แข่งสำคัญ โดยเฉพาะเรื่องราคาที่ถูกกว่าข้าวไทย ซึ่งผู้ซื้อสามารถเลือกซื้อข้าวจากประเทศอื่นที่มีราคาถูกกว่าได้

อย่างไรก็ดี หากมองในทางตรงข้าม ถ้ารัฐบาลใหม่ที่เข้ามาเป็นพรรคที่มีนโยบายประกันรายได้เกษตรกร การส่งออกข้าวก็น่าจะยังไปได้เรื่อยๆ ใกล้เคียงครึ่งปีแรก ซึ่งมองในแง่บวกแล้วไทยน่าจะส่งออกข้าวได้อย่างมาก 11-12 ล้านตัน

นาย Duncan Macintosh Director Development office, Internation Rice Research Institue(IRRI) กล่าวว่า สถาบันได้มีการพยากรณ์ผลผลิตข้าวตั้งแต่ปี 2012 ซึ่งเป็นการทำงานเชิงลึกกับหน่วยงานอื่นๆ ในยุโรป โดยมีการทดลองใช้เครื่องมือพยากรณ์ผลผลิตพืชหลากหลายชนิดในยุโรป และมีแผนจะนำเครื่องมือดังกล่าวมาทดลองในเอเชียกับผลผลิตทางการเกษตร เช่น ข้าวโพด, ถั่วเหลือง, ข้าว ซึ่งได้ทำการทดลองไปแล้วกับบางประเทศในเอเชีย เช่น ฟิลิปปินส์ โดยข้อมูลที่ได้จากเรดาห์ดาวเทียมทำให้ทราบว่าประเทศฟิลิปปินส์มีพื้นที่การเกษตรเท่าใด มีผลผลิตชนิดใดบ้าง ซึ่งข้อมูลที่ได้จากเครื่องมือนี้ค่อนข้างแม่นยำ ทำให้สามารถคำนวณผลผลิตที่แน่นอนได้ ซึ่งเป็นส่วนในการช่วยสร้างความมั่นคงทางอาหารให้กับประเทศได้

นอกจากนี้ สถาบันฯ ยังได้วิจัยความต้องการข้าวจากปัจจุบันจนถึงปี 2035 พบว่า ความต้องการข้าวจะมีมากขึ้นเรื่อยๆ ตามการเติบโตของจำนวนประชากรโลก ซึ่งเครื่องมือพยากรณ์ผลผลิตทางการเกษตรนี้จะทำให้ทราบว่าจำเป็นต้องเพิ่มปริมาณการผลิตข้าว, ธัญพืช หรือสินค้าเกษตรอื่นๆ มากน้อยเพียงใดจึงจะเพียงพอต่อความต้องการบริโภค รวมทั้งช่วยเป็นเครื่องมือในการประเมินราคาผลผลิต อันจะนำไปสู่การประเมินรายได้ให้แก่เกษตรกรในอนาคตได้

ที่มา สำนักข่าวอินโฟเควสท์ (IQ)